Bệnh Gumboro ở gà là gì? Triệu chứng, chữa trị và phòng bệnh

Bệnh Gumboro là một bệnh truyền nhiễm nguy hiểm do virus gây ra, nh hưởng đến gà ở mọi lứa tuổi của gà.

Cùng Gacuadao.com tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và cách phòng bệnh qua nội dung dưới đây.

Bệnh gumboro là gì?

Bệnh Gumboro, hay còn gọi là bệnh viêm túi huyệt truyền nhiễm Fabricius, là một căn bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, gây thiệt hại nặng nề cho ngành chăn nuôi gà trên toàn thế giới.

Bệnh lần đầu tiên được phát hiện vào năm 1957 tại Mỹ, nhưng mãi đến năm 1970 mới được xác định rõ nguyên nhân và đặt tên chính thức.

Mầm bệnh Gumboro, hay còn gọi là virus IBDV, tấn công trực tiếp vào túi Fabricius – cơ quan quan trọng trong hệ miễn dịch của gà.

Khi túi Fabricius bị tổn thương, gà sẽ bị suy giảm miễn dịch nghiêm trọng, khiến chúng dễ mắc các bệnh nguy hiểm khác và ảnh hưởng đến chất lượng thịt.

Bệnh Gumboro có khả năng lây lan nhanh chóng qua đường tiêu hóa, tiếp xúc trực tiếp hoặc qua môi trường bị ô nhiễm. Tỷ lệ lây nhiễm có thể lên đến 100%, gây thiệt hại nặng nề cho người chăn nuôi.

Tại Việt Nam, bệnh Gumboro xuất hiện từ những năm 1980 và gây ra nhiều tổn thất lớn cho ngành chăn nuôi gà trong giai đoạn đầu do thiếu kinh nghiệm và kiến thức phòng trị bệnh.

Bệnh thường gặp ở gà con từ 3 đến 6 tuần tuổi và gà tây.

Nguyên nhân chính gây bệnh Gumboro trên gà

Bệnh Gumboro do một loại virus có tên gọi là IBDV thuộc họ Birnaviridae gây ra. Kẻ thù này sở hữu sức đề kháng cao trong môi trường tự nhiên, chỉ bị vô hiệu hóa ở điều kiện pH cực đoan (≥ 12 hoặc ≤ 2).

Virus cũng chịu nhiệt tốt, cần đến 56°C trong 5 giờ hoặc 60°C trong 30 phút mới bị tiêu diệt.

Thậm chí các hóa chất thông thường như formalin 0.5% (sau 6 giờ), phenol 0.5% (sau 1 giờ) hay chloramin 0.5% (sau 10 phút) cũng không thể hạ gục được nó.

IBDV ẩn náu trong phân, rác thải và chất độn chuồng, có thể tồn tại đến 122 ngày, biến nơi đây thành ổ chứa mầm bệnh nguy hiểm cho đàn gà.

Gà con từ 3 đến 9 tuần tuổi, đặc biệt là giai đoạn 3 – 6 tuần tuổi, là đối tượng dễ bị tấn công nhất bởi virus.

Tuy gà dưới 3 tuần tuổi khi mắc bệnh không biểu hiện triệu chứng rõ ràng, nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ suy giảm miễn dịch nghiêm trọng.

Bệnh Gumboro có thể xuất hiện quanh năm, bùng phát mạnh nhất vào vụ đông xuân.

Tỷ lệ lây nhiễm trong đàn có thể lên đến 100%, dẫn đến tỷ lệ chết cao từ 20% đến 30%.

Gà bắt đầu chết sau 3 ngày nhiễm bệnh và số lượng tử vong tăng cao nhất trong 5 – 7 ngày sau đó.

Thậm chí,nhiều đàn gà có thể bị thiệt hại nặng nề với tỷ lệ chết lên đến 50% – 100%.

Virus IBDV thâm nhập vào cơ thể gà bằng nhiều con đường, trong đó phổ biến nhất là qua đường tiêu hóa. Virus xâm nhập vào gà khi chúng ăn phải thức ăn, nước uống bị ô nhiễm.

Theo các nghiên cứu hiện có, không có bằng chứng nào cho thấy bệnh Gumboro có thể lây truyền từ mẹ sang con qua trứng.

Do đó bạn có thể yên tâm rằng gà con nở ra từ trứng của gà mẹ bị bệnh Gumboro sẽ không bị lây bệnh.

Quá trình phát triển bệnh Gumboro trên gà

Sau khi xâm nhập vào cơ thể gà, virus Gumboro bắt đầu hành trình tàn phá theo từng giai đoạn:

– Giai đoạn xâm nhập và nhân rộng (6 – 8 giờ):

Virus xâm nhập qua đường tiêu hóa, bắt đầu nhân lên tại chỗ. Sau 6 – 8 giờ, lượng virus đáng kể đã xâm nhập vào hệ tuần hoàn, di chuyển khắp cơ thể.

– Giai đoạn tấn công túi Fabricius (9 – 11 giờ):

Virus tập trung tại túi Fabricius – cơ quan quan trọng của hệ miễn dịch gà. Bắt đầu tấn công và phá hủy tế bào lympho B – “lá chắn” bảo vệ gà khỏi bệnh tật.

– Giai đoạn phá hủy và lây lan (48 – 96 giờ):

Trong vòng 48 – 96 giờ, số lượng tế bào lympho B suy giảm mạnh, dẫn đến nhiều tổn thương vi thể và đại thể ở túi Fabricius và các cơ quan liên quan.

Virus tiếp tục nhân lên, giải phóng vào máu, gây nhiễm trùng máu.

– Giai đoạn biến đổi bệnh lý:

Virus tấn công các cơ quan khác, gây ra các biến đổi bệnh lý như: xuất huyết, sung huyết, phù nề.

Bệnh tích dễ thấy ở cơ ngực, cơ đùi, túi Fabricius, lách và gan.

– Gây đông máu và suy giảm miễn dịch:

Virus Gumboro tác động gây hiện tượng đông máu, tắc nghẽn các mao quản, chủ yếu ở vùng gan, lách, thận và túi Fabricius, dẫn đến sung huyết và xuất huyết.

Do túi Fabricius bị phá hủy, hệ miễn dịch của gà suy giảm nghiêm trọng, khiến gà dễ mắc các bệnh truyền nhiễm khác.

Triệu chứng phát hiện bệnh Gumboro trên gà

Bệnh Gumboro tấn công gà với tốc độ nhanh chóng, chỉ sau 2 – 3 ngày ủ bệnh, những dấu hiệu đầu tiên bắt đầu xuất hiện:

– Một số con gà trong đàn có hành vi kỳ lạ: quay đầu tự mổ vào hậu môn.

– Gà bỏ ăn hoặc ăn ít hơn bình thường, thể hiện rõ qua sự sụt giảm khẩu phần ăn.

– Dấu hiệu hoảng loạn, tiếng kêu khác thường vang lên từ đàn gà.

– Sau 2 – 3 ngày, các triệu chứng trở nên rõ ràng hơn:

• Nền chuồng trại ướt nhẹp do gà bị tiêu chảy.
• Gà uống nhiều nước nhưng phân lại loãng, trắng nhớt, có thể lẫn bọt.
• Mất nước và mất chất điện giải khiến gà trở nên yếu ớt, liệt, ít vận động.
• Lông xù, bết dính, đặc biệt là xung quanh hậu môn.
• Nhiệt độ cơ thể gà có thể giảm xuống dưới mức bình thường.

– Tỷ lệ tử vong cao:

• Gà chết tập trung trong giai đoạn 3 – 5 ngày sau khi phát hiện bệnh.
• Tỷ lệ tử vong có thể lên đến 20 – 30%, thậm chí cao hơn trong một số trường hợp.
• Sau 9 – 10 ngày, quá trình chết dần kết thúc.

Triệu chứng bệnh Gumboro có thể khác nhau tùy theo độ tuổi, chủng virus và điều kiện môi trường.

Cách phòng và chữa trị bệnh Gumboro

⭐ Phòng bệnh:

• Vệ sinh chuồng trại, dụng cụ chăn nuôi thường xuyên: Cần dọn dẹp chuồng trại sạch sẽ, khử trùng định kỳ bằng các chất sát khuẩn phù hợp.
• Cách ly gà bệnh với gà khỏe: Khi phát hiện gà có dấu hiệu mắc bệnh cần cách ly ngay lập tức để tránh lây lan sang các con khác.
• Tiêm phòng vắc-xin gumboro cho gà theo đúng lịch trình: Việc tiêm phòng vắc-xin là biện pháp phòng bệnh hiệu quả nhất. Nên tiêm phòng cho gà theo đúng lịch trình khuyến cáo của nhà sản xuất.
• Nâng cao sức đề kháng cho gà: Cung cấp cho gà chế độ dinh dưỡng đầy đủ, cân bằng, bổ sung vitamin và khoáng chất để tăng cường sức đề kháng.

⭐ Trị bệnh:

• Sử dụng thuốc kháng virus: Khi gà mắc bệnh cần sử dụng thuốc kháng virus theo hướng dẫn của bác sĩ thú y.
• Bổ sung dinh dưỡng cho gà: Cung cấp cho gà chế độ dinh dưỡng dễ tiêu hóa, giàu chất dinh dưỡng để bồi dưỡng sức khỏe.
• Theo dõi sức khỏe của gà thường xuyên: Cần theo dõi sức khỏe của gà thường xuyên để phát hiện sớm các trường hợp mắc bệnh và có biện pháp điều trị kịp thời.

Virus Gumboro gây chết nhưng sao tỷ lệ tử vong không phải 100%?

Đúng vậy virus Gumboro là thủ phạm chính gây ra căn bệnh nguy hiểm này cho gà. Tuy nhiên bản chất virus chỉ trực tiếp gây chết từ 15 – 20% số gà mắc bệnh.

Vậy đâu là nguyên nhân khiến tỷ lệ tử vong có thể lên đến 80 – 100% nếu không điều trị kịp thời?

Câu trả lời là do những yếu tố bội nhiễm sau:

• Rối loạn tiêu hóa: Do virus tấn công hệ tiêu hóa, gà bị tiêu chảy, mất nước và điện giải nghiêm trọng, dẫn đến suy kiệt và tử vong.
• Giảm sức đề kháng: Virus Gumboro xâm nhập vào tế bào B – nơi sản sinh ra kháng thể, khiến gà suy giảm miễn dịch, dễ bị bội nhiễm bởi các vi khuẩn, virus khác.
• Sốt cao, mất nước: Gà bị sốt cao do virus tấn công, đồng thời mất nước do tiêu chảy, dẫn đến mất cân bằng điện giải, rối loạn chức năng cơ thể và tử vong.
• Tổn thương cơ học: Gà ốm yếu, nằm bẹp do bệnh có thể bị những con gà khỏe mạnh khác dẫm đạp, dẫn đến chấn thương và tử vong.

Vì vậy việc điều trị bệnh Gumboro không chỉ đơn giản là tiêu diệt virus mà còn bao gồm:

• Bù nước và điện giải: Cung cấp dung dịch điện giải cho gà bằng đường uống hoặc tiêm để bù đắp lượng nước và điện giải đã mất do tiêu chảy.
• Hạ sốt: Sử dụng thuốc hạ sốt phù hợp để giảm bớt tình trạng sốt cao, giúp gà dễ chịu hơn.
• Sử dụng kháng sinh: Do hệ miễn dịch suy yếu, gà dễ bị bội nhiễm bởi vi khuẩn. Sử dụng kháng sinh phù hợp theo hướng dẫn của bác sĩ thú y để tiêu diệt vi khuẩn, ngăn ngừa bội nhiễm.
• Bổ sung vitamin và khoáng chất: Cung cấp vitamin C, đường glucose và các chất bồi dưỡng như Formual HP để tăng cường sức đề kháng cho gà, giúp gà mau chóng hồi phục.

Lời kết

Bệnh Gumboro tuy nguy hiểm nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát và giảm thiểu tỷ lệ tử vong nếu được phát hiện sớm và điều trị kịp thời.

Hãy luôn theo dõi sức khỏe đàn gà, tiêm phòng đầy đủ và liên hệ với bác sĩ thú y ngay khi phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào để bảo vệ đàn gà của bạn khỏi căn bệnh nguy hiểm này.